As augas termais en Guitiriz

Proxecto
Díaz Castro
Autoría
Ana Sánchez
Ideal para
Contextualizar unha visita ó balneario
Materias
O poeta Díaz Castro, Química
Cursos
Curso 2013/14
Compartir en
facebook, twitter

INFORMACIÓN XERAL

Denomínase auga termal á que emana á superficie cunha temperatura 5°C máis alta que a temperatura media anual do lugar. Estas augas proceden de capas subterráneas da Terra que se encontran a maior temperatura; son ricas en diferentes compoñentes minerais e permiten a súa utilización en tratamentos terapéuticos como: baños, inhalacións, irrigacións…

Xeralmente atópanse ao longo de liñas de fallas pois neals poden introducirse as augas subterráneas que se quentan ao chegar a certa profundidade e soben despois en forma de vapor (que pode condensarse ao chegar á superficie, formando un géiser) ou en forma de auga quente.

As augas termais clasifícanse desde diversos puntos de vista : físico, químico, fisicoquímico, bacteriolóxico e outros. Non hai criterios de clasificación estandarizados. O de maior aceptación a nivel mundial é o baseado na mineralización predominante e especial que poden conter as augas. Así temos augas sulfuradas, cloruradas, sulfatadas, ferruginosas, bicarbonatadas, carbónicas, radioactivas…

Clasificación de acordo coa súa temperatura

Considerando a temperatura fisiolóxica do corpo humano, temperatura na cal non se sinte nin frío nin calor, as augas termais poden ser clasificadas en:

Augas hipotermais: augas con temperaturas inferiores a 35 ºC.
Augas mesotermais: augas con temperaturas entre 35 e 37 ºC.
Augas hipertermais: agas con temperaturas superiores a 37 ºC.

Clasificación dacordo coa súa mineralización global

Considerando a súa mineralización global, é dicir, o total de sólidos disoltos nas augas termais, estas pódense clasificar en:

Oligominerais: conteñen sólidos disoltos en concentración inferior a 100 mg/L;
De mineralización moi débil: conteñen sólidos disoltos entre 100 e 250 mg/L;
De mineralización débil: conteñen sólidos disoltos entre 250 e 500 mg/L;
De mineralización media: conteñen sólidos disoltos entre 500 e 1000 mg/L;
De mineralización forte: conteñen sólidos disoltos en concentración superior a 1000 mg/L.

Clasificación dacordo á súa composición

Cando as augas termais teñen máis dun gramo por litro de mineralización global, a clasificación das augas, segundo a súa composición, faise de acordo ao seu contido aniónico e catiónico predominante. As augas termais considéranse como bicarbonatadas, cloruradas, sulfatadas, sódicas, cálcicas ou magnésicas cando o ión correspondente supera o 20% do contido aniónico ou catiónico. Cando a mineralización non supera o gramo de residuo por litro indícase só como ións predominantes seguindo o criterio anterior.

En España clasifícanse como augas ferruxinosas as que teñen máis de 5 mg/L de ferro total e como augas sulfuradas as que teñen máis de 1mg/L de xofre en forma de H2S (sulfhídrico) ou de HS (bisulfuro).

Clasificación dacordo ao seu pH

Ácidas: cando o pH é inferior a 6,8.
Neutras: cando o pH está entre 6,8 e 7,2.
Alcalinas: cando o pH é superior a 7,2.

Clasificación pola súa orixe xeolóxica

Segundo este criterio poden ser clasificadas como magmáticas ou telúricas.

As augas magmáticas. Son primitivas. Xorden dunha directa relación con filóns metálicos ou eruptivos. As súas temperaturas son elevadas, sempre superiores a 50ºC. Teñen un caudal periódico, rítmico e constante e a súa temperatura e composición tamén son constantes.
As augas telúricas. Denomínanse tamén augas de “infiltración” e poden xurdir de cualquera tipo de terreo. O seu caudal é variable, segundo os réximes de chuvia e estacións do ano. As temperaturas rara vez chegan aos 50 ºC . O grao de mineralización é de mediano a baixo e a concentración de minerais é inversamente proporcional ao seu caudal.

O aproveitamento das augas mineromedicinais en Galicia ten unha antiquísima tradición aínda que, como case todos os balnearios españois, tivese épocas de declive. A súa utilización remóntase, polo menos, á época da dominacion romana como o atestiguan restos arqueolóxicos e lápidas votivas atopadas nas proximidades de balnearios como Acuña, Bande, Cuntis, Lugo ou Mondariz entre outros.

BALNEARIO DE PARDIÑAS

Gutiriz Balneario_M_023

A auga do Balneario de Pardiñas é clorurada sódica. Sae a unha temperatura de 13ºC, polo tanto, é fría. As súas características máis sobresaíntes son: mineralización moi débil (226mg/L de residuo seco); pH lixeiramente alcalino (7,9); elevado contido en sílice (37,45 mg/L); e importante contido en flúor (acada os 11,1 mg/L).

FONTE SANTO DOMINGO

As augas bicarbonatadas-sulfuradas sódicas teñen aplicación nos tratamentos do reuma, afeccións traumatolóxicas, da pel, do aparello respiratorio e do sistema nervoso, e como bebida para as afeccións do fígado e do estómago.

As augas cloruradas dan bos resultados como estimulantes da cicatrización e das defensas orgánicas en afeccións óseas, ganglionares e cutáneas, atopando grandes aplicacións nos procesos reumáticos crónicos, secuelas postparapléxicas e posthemipléxicas, afeccións xinecolóxicas e do aparello circulatorio.

As augas fluoruradas preveñen a carie dental, especialmente de forma favorable no período de formación do cemento do dente. O ión fluoruro absórbese no intestino e distribúese por todo o organismo, fixándose selectivamente nos tecidos óseos.

ANÁLISES QUÍMICAS (Correspondentes ao ano 1992)

Balneario Pardiñas Analises

BALNEARIO DE GUITIRIZ

Imaxe antiga do balneario de Guitiriz

FONTE PINAR

A agua da Fonte Pinar é bicarbonatada-sulfatada sódica e sae a unha temperatura de 15ºC, polo tanto, é fría. As súas características máis sobresaíntes son: mineralización moi débil (242 mg/L de residuo seco); pH alcalino (8,25) e alto contido en flúor ata 14 mg/L.

ANÁLISES QUÍMICAS (Correspondentes ao ano 1998)

Balneario Guitiriz_Fonte PInar_Analises

FONTE SAN XOÁN (Lagostelle)

A auga da Fonte de San Xoán mostra unhas características similares ás da fonte do Pinal. É bicarbonatada-sulfatada sódica e sae a unha temperatura entre 15-17ºC, polo tanto, é fría. As súas características máis sobresaíntes son: mineralización moi débil (267 mg/L de residuo seco); pH alcalino (aproximadamente 8,66); importante contido en flúor (14,5 mg/L)