Titorial «Os xogos do neno Pepe»
- Proxecto
Díaz Castro - Autoría
Leticia Barbadillo, Cristina de la Torre - Ideal para
Xogar con contexto - Materias
Educación Física, Historia, Roteiros - Cursos
Curso 2015/16 - Compartir en
facebook, twitter
MATERIAIS NECESARIOS
- Pau para facer o limbó
- Corda coa chave de Bascuas
- Xiz para demarcar os campos de xogo
- Pano para a pita cega
- Manual en PDF parada 05
PASO A PASO
- Ter o material: corda coa chave, pau, cordas para marcar campo de xogo, e pano
- Benvida diante da capela
- Explicación e execución de cada xogo
- Conclusión e despedida
- Preparámonos para a seguinte visita ou recollemos o material
NOTAS
- Faremos tres xogos. A Pita Cega é a alternativa a Arrincar Cebolas se chove.
- Tratar de limitar o espazo de xogo, senón poden prolongarse moito.
- Se o prado está en mal estado, facer os xogos na estrada.
- Os grupos que vaian rematando o roteiro serán mandados á capela, así que é posible ter espectadores.
PRESENTACIÓN
Nesta aldea había só tres casas pero chegou a haber ata nove cregos ao mesmo tempo e por iso coñecese como «O Vilariño dos Cregos». Díaz Castro tamén case se fai cura, pero non rematou o seminario. O que si facía era axudar como monaguillo nesta capela e seguro que ao rematar xogaría por aquí. Pensade que se as romaxes e as festas relixiosas son agora importantes, naquel tempo eran case o único lecer que existía. E ao rematar as misas todo era festa, baile e xogo.
E como xogaban? Pois co que tiñan, a natureza e a imaxinación, ademais dunhas pedras ou cordas. Igual que facían os nosos avós e visabós. Así que imos probar se siguen sendo xogos igual de divertidos. Imos facer catro xogos e con cada un delas imos explicarvos unha romaxe típica de Guitiriz.
ACTIVIDADE
A CADEA
No Buriz, moi preto de aquí, celébrase a romaxe do Carmio ou dos quintos. Os quintos son os homes que ían facer o servizo militar. Imos xogar a pillar en cadea para formar un exército. O que apanda ter que ir pillando collido da man dos que xa estean pillados. Cando haxa máis de catro na cadea pódese dividir.
E quen apanda? Para ir á mili había que ter unha altura e como aos máis altos cústalles agacharse, a proba é pasar polo limbó. O que non pase na segunda ronda apanda.
TIRASOGA
Díaz Castro menciona nos seus poemas a romaxe de Bascuas. Nesa igrexa gárdase unha chave que cura a rabia nos animais e nas persoas. Quentábanna e a puñan na mordedura. Non sabemos se funcionaba pero a rabia, afortunadamente, xa está erradicada.
Imos competir por esa chave máxica co tirasoga. Hai que tirar da corda ata que a chavepase detrás da liña dun dos lados. Faremos dous grupos, dun lado os que teñan can e doutro os que non.
ARRICAR CEBOLAS
Outra romaxe moi famosa en Guitiriz é a da Pastoriza, na igrexa de San Alberte. Acude xente con problemas de fala a beber da fonte para sanar. Por iso no seguinte xogo hai que estar ben calados.
O xogo chámase arrincar cebolas. Sentádevos en fila no chan agarrados pola cintura. Agora sodes cebolas e tedes que evitar que vos arrinquen. Tedes que estar caladas, se falades pasades a arrincar. Se vos levantan tamén axudades ó arrincador.E quen comeza arrincando? O que nacera máis preto do 20 de agosto que é o día no que se celebra a Pastoriza.
A PITA CEGA
Outra romaxe de Guitiriz é a da Pastoriza, na igrexa de San Alberte. A ela acudía quen tiña problemas de fala a beber da fonte para sanar. No seguinte xogo hai que estar ben calados. Esta romaxe faise a finais de agosto, así que vai apandar quen nacera máis preto do 20 de agosto.
Vendámos os ollos de quen apande e rodeámola facendo un círculo collidos da man e moi calados para que non nos recoñezan pola voz. O monitor ponse ó lado da Pita Cega e dille:
– Pita cega, que perdiches?
– Unha agulla e un dedal
– Pois dá tres voltas e as atoparás
A persoa do centro ten que coller a alguén do círculo e recoñecelo tocándolle a cara coas mans.
CONCLUSIÓN
Coñecedes máis xogos tradicionais á parte destes? Aquí en Gutiriz xogábase cos zancos, á petanca, ás bólas ou á mariola. Podedes preguntar na casa se coñecen os xogos que fixemos e tamén practicalos no voso centro. E agora, xa está ben de tanto xogar que naquela época a rapazada axudaba e moito no campo. Ide á seguinte parada ou se rematastes ata o punto da despedida. Grazas!